3. MATAR UN REISEÑOR/ MATAR UN RUISEÑOR/ TO KILL A MOCKINGBIRD (ROBERT MULLIGAN, 1962).



                         ILUSTRACIÓN PROPIA:

 *Crítica en castellano al final del presente texto (en "mostrar").

Matar un reiseñor é especial pra min. mbrame a aquela infancia miña que no mes de agosto se desenrolaba nunha fermosa aldeíña galega. Aló miña irmá is eu percorriamos incansablemente a case que virxinal ruralidade que nos rodeaba. Éramos ceibes, ou, alomenos, a nosa liberdade non nos estaba condicionada do mesmo xeito que na cidade

Supoño que é esa maxia da nenez, no contexto dun entorno rural, a que comparto co filme; alén do feito de estar protagonizada por irmá e irmán. Unha película que revisito cada tantos anos só polo mero efecto balsámico que produce en min o recordar, a través do seu humanista candor, etapas da miña vida xa máis próximas a unha ilusión que a ningún tipo de realidade. 

De feito, coido que atrapar a esencia da infancia, ata o punto de retrotraer ao espectador á súa propia, é unha das súas grandes características.
 
Mulligan (A noite dos xigantes, 1968) adapta a estupenda novela homónima, e autobiográfica, de Harper Lee. Único libro que escribiría a autora e que lle valería o Pulitzer (semella que o éxito que o libro tivo no seu momento rematou por aboubar e afastar a Lee da profesión).


A historia ambiéntase na sureña e fictícia vila de Maycomb durante a Gran Depresión estadounidense. Nela, o abogado Atticus Finch (impagable Gregory Peck) deberá defender a un home negro acusado de violar a unha moza branca

Isto ben poidera levarnos a pensar nun filme para o que o plasmar de xeito crítico, nun contexto de fame e de conflitos raciais xerados polas retrógradas mentalidades sureñas, a realidade dunha determinada época fose o prioritario. Acertaríamos. Mais só parcialmente, porque, que a historia esté ollada dende o punto de vista dunha rapaciña de seis anos, e a súa consecuente visión das cousas, dalle a todo outra dimensión.

Poderiamos dicir que a película establece dúas perspectivas que viaxan paralelas ao longo do camiño, chegando estas a enfrontarse traxicamente ao final e convertendo aos rapaces en adultos de xeito irreversible : a da idade adulta e a da nenez:

- Por unha banda estaría Atticus. Representante da idade adulta e dun enfoque sobrio e pragmático. Este avogado (inspirado no pai da propia Lee), de movementos serenos, trato cordial e principios incorruptibles, viría encarnar a unha idealizada xustiza USA. Atticus é algo así como unha exemplificación da igualdade e tolerancia coa que calquera será tratado na terra das oportunidades. Semella evidente que a realidade norteamericana ven sendo, dende o seu xurdir até hoxe, ben distinta. Porén, coido que sería errado crer que a xénese de Atticus está encamiñada a glorificar certo idealismo patriótico, cando, penso eu, deberiamos de entendelo como alguén de valores universais de respecto para cos demais.

Atticus, no persoal, é viuvo e está ao cargo de dous fillos de seis e dez anos (Scout e Jen), aos que educa nos mesmos principios de respecto e igualdade que ten para si e os demáis. Coma pai resulta irreprochable. Sempre sabe que dicir e como dicilo. Unha figura paterna case utópica. Quizáis a única falla que se lle podería poñer coma persoa non sexa en si mesmo un defecto, senón máis ben unha carencia; e é que Atticus é un home necesitado da paixón do amor que só unha parella sentimental pode outorgar, e nalgunha ocasión poderemos observar na súa faciana a dor que lle produce lembrar a finada nai dos seus fillos. A este respecto é interesante ollar a relación de coquetería que Atticus mantén coa súa veciña Molly (aínda que de xeito bastante sutil e distante). 

Tamén é salientable, por rematar de falar sobre mulleres importantes na vida do penalista, a presenza de Calpurnia no núcleo familiar: unha criada negra que lles axuda nas tarefas do fogar, e que educa parcialmente aos rapaces. Aínda que esta non chega a erixirse nunca como a figura maternal que nun primeiro intre poida intuírse que vai ser ante a ausencia física dunha nai biolóxica.
                                 
- E por outra banda temos a visión das cousas dos fillos de Atticus. Este compoñente infantil marca á película xa dende os encantadores títulos de crédito de Steve Frankfurt (A semente do diaño); os cales evocan de maneira nostálxica, acompañados da sutil dozura da banda sonora de Elmer Bernstein (Os dez mandamentos), os recordos de infancia da rapaza sobre a que xira todo, e que anteriormente citaba: Scout Finch (entrañable como poucas actuacións de rapaces no cine a levada a cabo por Mary Badham).

Será a voz en off dunha xa madura Scout a que, a modo de flashback, rememorará tódolos acontecementos xurdidos naquel caloroso verán de máxicas noites de travesura ao carón do seu irmán Jen, e máis o amigo de correrías vacacionais Dill (Tití na moi boa dobraxe española) Personaxe este inspirado na infancia do amigo e tamén escritor Truman Capote (compre lembrar que Lee e Capote eran amigos de infancia, e que ademáis escribían polas mesmas datas tanto Matar a un reiseñor como A sangue frío -no que incluso colaboraría Lee e que xa é tamén un clasico)

(Boo Radley e Scout sentados no porche -casa dos Finch-)

A fotografía de Russell Harlam (Río Bravo) tamén resulta unha potenciadora de lembranzas moi acorde ao espírito infantil. Aínda que compre matizar que o filme sabe trocar de aspecto cando o precisa, e así, a música de Bernstein, ou a fotografía de Harlam, poden volverse do máis inquedantes segundo o que requira cada situación: na nocturnidade ofreceránsenos intres moi misteriosos, como aquel no que os rapaces se achegan á casa dos Radley, pra argallar algunha das súas falcatruadas, e a fotografía converte a morada nun sinistro e inhóspito lugar, mentres a música nos transporta a un conxunto próximo ao terror a base dunhas pingas de piano que agora, lonxe de parecer entrañables, resultan frías e fantasmais.

A trama dos nenos, precisamente, xira en torno á figura do fillo dos Radley: Boo Radley (interpretado por un debutante Robert Duvall). Este é un veciño estraño que vive coa súa familia nunha casa humilde preto da casa dos Finch. Boo é en realidade un home que padece dalgún tipo de enfermidade introspectiva, ou así se pode intuir, e que se ve obrigado a non poder saír do seu fogar pola intolerancia dos veciños ante esta. As faladurías fan o resto pra crear, na imaxinería dos rapaces, unha especie de monstro tan amedrentador coma engaiolante e que os manterá ocupados durante toda a metraxe.





 ESCENA DESTACADA


 


Decidín destacar esta escena, de entre tódalas posibles (que, de feito, son moitas), porque así a bote pronto creo que sintetiza con bastante sinxeleza aquilo que comentaba da dualidade dos mundos e do humanismo que posúe o filme: Podemos apreciar como por un lado os nenos, por mor do carácter uraño da vella, fantasean con que garda un arma pra afastar a cativos insolentes; e polo outro observamos o bo talante de Atticus ao perder un minuto do seu tempo pra ser atento coa boa muller mentres emprega pra iso as flores coma pretexto. E aínda que se lle nota que non lle apetece demasiado pararse a falar con ela, non o fai unicamente por falsa educación, ou por darlle nos fuciños á vella con esta, senón que é consciente de que ese xesto pode alegrar o corazonciño dunha muller que sen dúbida coñeceu tempos mellores, e agora, xa no ocaso da súa vida, se converteu nunha cascarrabias obrigada a pasar boa parte do seu tempo ollando o mundo dende unha cadeira.

CALIFICACIÓN:




CRÍTICA EN CASTELLANO:








 
NOITE NA CIDADE (NOCHE EN LA CIUDAD) ◄Design by Pocket, BlogBulk Blogger Templates