*Crítica en castellano al final del presente texto (en "mostrar").
Haneke é un deses realizadores incómodos aos que sempre custa de enfrontar, polo que adoito elixir un día no que teña o corpo pra deixarme bater polas súas inquedanzas. O único que pido é que me toque un sufrir que sexa do meu gusto (A cinta branca, 2009) e non un que, despois de terme esnaquizado psicoloxicamente, remate por non dicirme nada (Funny Games, 1997).
Seica desta tocou un "mal bo trago".
Erika Kohut(impactante e poderosa interpretación de Isabelle Huppert), é unha profesora de piano cun particular e enfermizo xeito de entender todo o referente á sexualidade.
Esta pianista criouse baixo unha severa e materna, que non maternal, disciplina (a educación musical moitas veces é algo ao que vai aparellado unha asfixiante e contraproducente adicación). Ante aausencia dunha figura paterna (outro agravante) e con dita relación inflexible coa súa nai, a xestación dunha personalidade impenetrable, e con evidentes fallas pra amar e ser amada, de xeito convencional, ou mellor dito, non enfermizo, semellaba unha posibilidade destacada.
É de agradecer o xeito de expoñer que ten o director, pois este non parece querer enxuizar a Erika en ningún intre. Será o espectador o que, a este respecto, teña total liberdade pra facer os xuízos de valor que considere pertinentes. Incluso é posible que, de tomar posición, Haneke tendera unha man comprensiva para coa pianista (alomenos se atendemos ao xeito no que remata o filme).
No persoal, eu non a xulgo polo seu xeito de entender o sexo e os polos depravados e autodestructivos camiños que ela elixa pra alcanzar "pracer" (iso pertence á intimidade de cada quen), xúlgoa porque o seu xeito de interactuar co entorno pode convertela nunha suxeita perigosa e con pouco control sobre si e os demais (como cando, por vinganza, introduce cristais rotos no peto dunha das súas alumnas).
Agora ben, e unha vez outorgada a súa parte de responsabilidade á pianista e á educación recibida, cabería preguntarse ata que punto non é, alomenos nunha boa porcentaxe, a hipocresía da sociedade a culpable da súa introspección, pois é consciente de que os seus gustos son repudiados polos demais (lévaos en segredo) e isto é algo que a trastorna facéndoa sentir aínda máis culpable, sucia e desconcertada do que xa está.
Walter Klemmer (tamén xenial Benoit Magimel) ben poidera ser o personaxe elixido pra ilustrar o cinismo desa sociedade civilizada. Haneke, pra artella-lo seu discurso, preséntanos a un tipo diametralmente oposto a Erika: extrovertido e vitalista.Un rapazolo atractivo, con capacidade pra tocar o piano, praticar o hockey cos amigos e ademais ter unha relación amorosa cunha muller maior ca el (sen importarlle en aparencia dita diferencia de idade), porque el é alguén maduro e equilibrado que sabe comprender o sexo e a vida dun xeito aberto.
Porén, segundo se adentra no corrompido abismo no que se atopa Erika, comeza a evidenciarse como alguén moi suxeito aos convencionalismos sociais. Cuestiona o comportamento de Erika e di rexeitar certas prácticas, o cal estaría moi ben se non fora porque, ao fin, rematará por incurrir nas mesmas e aceptará propinarlle á pianista unha brutal malleira, atentando contra os principios que dicía defender (incluso parece desfrutar da tunda), e xustificando a súa actuación no feito de que fose a propia Erika a que lle rogara que así o fixera pra satisfacela. O que, evidentemente, non o escusa. Após este violento episodio, Klemmer dá por rematada a relación,e fáino no convencemento de que Erika é unha enferma pouco digna, e que el é un tipo "normal" lexitimado moralmente pra sentenzar ao respecto.
Un moi bo Haneke, inda que non sexa eu o seu potencial espectador.
CRÍTICA EN CASTELLANO:
Haneke es uno de esos directores incómodos a los que siempre cuesta de enfrentar, por lo que normalmente elijo un día que tenga yo el cuerpo para dejarme abofetear por sus inquietudes. Lo único que pido antes de darle la cara a su cine es que me toque un sufrimiento que sea de mi gusto (La cinta blanca, 2009) y no uno que, después de haberme machacado psicológicamente, encima no me diga nada en absoluto (Funny games, 1997).
Parece que esta vez toca un "mal buen trago".
La película nos cuenta la historia de Erika Kohut (impactante y poderosa interpretación de Isabelle Huppert), una profesora de piano con una particular y enfermiza manera de entender todo lo referente al sexo.
Como gran acierto es de agradecer una manera de exponer que no parece pretender enjuiciar a Erika, sino que deja al espectador total libertad para que haga los juicios de valor que crea pertinentes. Incluso, de posicionarse hacia algún lado, diría que Haneke lo hace de manera comprensiva para con la pianista (claro que esto no deja de ser una particular interpretación, por otro lado, como todo lo que a continuación comentaré).
Erika ha crecido bajo el corsé de una severa y materna (que no maternal) disciplina (la educación musical muchas veces es algo a lo que va unido una asfixiante y contraproducente dedicación; por lo menos en este caso es así). Ante la ausencia de una figura paterna (que no deja de ser otro agravante) y con dicha inflexible relación con su madre, la gestación de una personalidad impenetrable, y con evidentes carencias para amar y ser amada, era una cuestión de tiempo (por supuesto quede claro que no pretendo concluír en base a ninguna lógica de los acontecimientos dando por hecho que una carencia afectiva vaya necesariamente a formar un individuo desequilibrado).
Pero yo no la juzgo por su manera de entender el sexo y los depravados y autodestructivos caminos que ella elija para alcanzar “placer”. La juzgo porque, pese a todo, ella sabe que su conducta puede llegar a perjudicar a terceros (tendríamos un ejemplo en los cristales rotos que introduce, por venganza, en el bolsillo de una de sus alumnas), y esto la convierte en una individua peligrosa y con poco control sobre sí misma.
Ahora bien, y una vez otorgada su parte de responsabilidad a la pianista y su entorno más cercano, cabría preguntarse hasta qué punto no es la hipocresía de la sociedad, al menos en un buen porcentaje, la culpable de su introspección: Erika es alguien muy consciente de que sus gustos son repudiados por los demás (los lleva en secreto) y esto es algo que la trastorna haciéndola sentir aún más culpable, sucia y desconcertada de lo que ya está. No se quiere a sí misma.
Walter Klemmer (genial también Benoit Magimel) bien podría ser el elegido para ilustrar el cinismo de esa sociedad civilizada. Haneke, para articular su discurso, nos presenta a un tipo diametralmente opuesto a Erika: extrovertido, vitalista; un jovenzuelo guapote capaz de tocar el piano, jugar al hockey con sus amigos y además tener una relación con una mujer mayor que él (sin importarle en apariencia su diferencia de edad), porque es un tío maduro y equilibrado que sabe comprender el sexo y la vida de una forma abierta.
Sin embargo, según se adentra en el corrompido abismo en el que se encuentra Erika, comienza a mostrarse como alguien no tan abierto y sí muy sujeto a los convencionalismos sociales. Cuestiona el comportamiento de Erika y dice rechazar ciertas prácticas, lo que estaría muy bien si no fuera porque, finalmente, terminará aceptando propinarle una brutal paliza a la pianista, atentando contra los principios que decía defender (incluso parece disfrutar el apaleamiento), escudando su actuación en el hecho de que fuesa la propia Erika la que le rogara que así lo hiciera para satisfacerla. Lo que por supuesto no lo justifica.
Después de este violento episodio, Klemmer da por terminada la relación. Y lo hace en el convencimiento de que Erika era una enferma poco digna y que él es un tipo "normal" legitimado moralmente para sentenciar al respecto.